เมื่อคุณเพ่งสมาธิ+ความสนใจ มีอะไรเกิดขึ้นในสมอง (เมห์ดิ ออร์ดิคานิ-เซเยดลาร์)
การเพ่งสมาธิ หรือ ความสนใจนั้น ไม่ได้มีแค่เรื่องของสิ่งที่เราให้ความสนใจอยู่เท่านั้น -- แต่มันเกี่ยวกับสิ่งที่สมองของเราตัดออกจากการรับรู้ด้วย ด้วยการใช้วิธีตรวจสอบผ่านรูปแบบของสมองในขณะที่คนเรากำลังตั้งใจหรือสนใจบางอย่าง เมห์ดิ ออร์ดิคานิ-เซเยดลาร์ นักประสาทวิทยาคอมพิวเตอร์ท่านนี้หวังว่าจะสามารถประสานสิ่งที่อยู่ในสมองและคอมพิวเตอร์เข้าด้วยกัน นำไปสู่การสร้างแบบจำลองทางคอมพิวเตอร์บางอย่างขึ้น เพื่อใช้รักษาผู้ป่วยโรคสมาธิสั้น (ADHD) และอาจนำไปสู่การช่วยเหลือคนที่สูญเสียความสามารถด้านการสื่อสาร ได้ในอนาคตอันใกล้นี้.
หลายคนคิดว่าความจดจ่อนั้นเกี่ยวกับ อะไรสักอย่างที่เราจดจ่ออยู่เท่านั้น แต่จริง ๆ มันรวมถึง การที่สมองมีการกรองข้อมูลออกด้วย
00:26
ความสนใจนั้นมีอยู่ 2 แบบ แบบแรกคือ ความสนใจเปิดเผย ความสนใจเปิดเผย คือ การที่คุณย้ายสายตาไปจ้องที่บางอย่าง เพื่อเพ่งความสนใจไปที่สิ่งนั้น อีกแบบหนึ่งคือ ความสนใจแฝง ความสนใจแฝง คือ การที่คุณให้ความสนใจกับบางอย่าง แต่ไม่ได้จ้องตาม ลองคิดถึงการขับรถยนต์ก็ได้ครับ ความสนใจแบบเปิดเผยของคุณ คือทิศทางที่ตาคุณจ้องไปหา ก็คือจ้องตรงไปข้างหน้า แต่ความสนใจแฝงของคุณ คือการที่คุณต้องระวัง สิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัวไปด้วย แต่คุณไม่ได้หันไปจ้องตรง ๆ
ผมเป็นนักประสาทวิทยาคอมพิวเตอร์ ทำงานเกี่ยวกับ ส่วนแสดงผล การรับรู้ของสมองผ่านคอมพิวเตอร์ หรือพูดอีกอย่างคือ เอาสมองกับคอมพิวเตอร์มารวมกัน ผมชอบรูปแบบของสมอง รูปแบบของสมองสำคัญกับพวกเรามาก เพราะเราเอาพื้นฐานจากพวกมัน มาทำเป็นแบบจำลองในคอมพิวเตอร์ได้ และค่อยใช้แบบจำลองเหล่านั้นช่วยให้คอมพิวเตอร์เข้าใจ ว่าสมองเราทำงานได้ดีแค่ไหน และถ้ามันทำงานได้ไม่ดีแล้ว เราก็ใช้คอมพิวเตอร์พวกนี้ เป็นอุปกรณ์ช่วยเหลือ เพื่อการรักษา แต่นั่นก็หมายความว่า ถ้าเราเลือกรูปแบบมาผิด มันก็จะให้แบบจำลองที่ผิด และกลายเป็นวิธีรักษาที่ผิด ถูกไหมครับ ในกรณีของความสนใจ ความจริงที่ว่า เราสามารถเปลี่ยนจุดสนใจ ไม่ใช่แค่ใช้ตา แต่โดยใช้การคิด-- นี่เป็นสิ่งที่ทำให้ความสนใจแฝง น่าสนใจสำหรับใช้กับแบบจำลองทางคอมพิวเตอร์
ผมจึงต้องการรู้ว่า รูปแบบของคลื่นสมองเป็นอย่างไร เมื่อคุณจ้องแบบเปิดเผย หรือเมื่อคุณมองแบบแฝง ผมทำการทดลองขึ้นสำหรับเรื่องนี้ ในการทดลองนี้ จะมีรูปสี่เหลี่ยมกระพริบสองรูป อันหนึ่งจะกระพริบช้ากว่าอีกอันหนึ่ง ขึ้นอยู่กับว่า คุณเพ่งความสนใจไปที่อันไหน สมองส่วนที่เกี่ยวข้อง จะสะท้อนการทำงานในจังหวะเดียวกันกับอัตราการกระพริบที่คุณสนใจ ดังนั้น เมื่อวิเคราะห์สัญญาณจากสมองของคุณ เราจะรู้ได้ทันทีว่าคุณกำลังจ้องอันไหน หรือคุณกำลังสนใจอันไหนอยู่
ดังนั้น เพื่อดูว่าเกิดอะไรขึ้นกับสมอง เมื่อคุณใช้ความสนใจแบบเปิดเผย ผมจึงให้ผู้ทดลองมองไปที่ จตุรัสอันใดอันหนึ่งตรง ๆ และเพ่งความสนใจไปที่มัน ในการทดลองนี้ เป็นตามคาดครับ คือเราจะเห็นจตุรัสเหล่านี้ ปรากฏตรงกันกับสัญญาณของสมอง ซึ่งส่งมาจากส่วนหลังของศีรษะ ซึ่งเป็นสมองส่วนที่รับผิดชอบประมวลผล ข้อมูลจากการมองเห็น แต่ที่ผมสนใจมากกว่า คือผมอยากรู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นกับสมอง เมื่อคุณมีความสนใจแบบแฝงผมจึงขอให้ผู้ทดลองมองตรงไปตรงกึ่งกลางจอ และไม่ขยับสายตา เพื่อเพ่งความสนใจไปยังจตุรัสอันใดอันหนึ่งเมื่อเราทำแบบนั้น เราพบว่ามีอัตราการกระพริบทั้งสองแบบ อยู่ในสัญญาณจากสมอง แต่ที่น่าสนใจคือ มีเพียงหนึ่งอัน ที่เราเพ่งความสนใจอยู่ จะส่งสัญญาณที่แรงกว่า ดังนั้นมีบางอย่างในสมอง ที่จัดการกับข้อมูลลักษณะนี้ซึ่งโดยปกติแล้ว มันคือ การกระตุ้นของสมองส่วนหน้า สมองส่วนหน้าของคุณจะรับผิดชอบ กระบวนการรับรู้ระดับสูงของมนุษย์ สมองส่วนหน้า มันทำงานเหมือนกับเป็นตัวกรอง มันจะยอมให้ข้อมูล จากด้านขวาของจอเข้ามาสู่สมอง ซึ่งคืออันที่คุณให้ความสนใจ และขณะเดียวกันก็พยายามขัดขวาง ข้อมูลที่มาจากจออีกด้าน ซึ่งเราไม่สนใจ
ความสามารถในการกรองข้อมูลของสมองนี้ เป็นกุญแจหลักที่ไขปัญหาเกี่ยวกับความสนใจ ซึ่งคนหลายคนขาดอยู่ ตัวอย่างเช่น คนที่เป็นโรคสมาธิสั้น (ADHD) ซึ่งผู้เป็นโรคสมาธิสั้น สมองจะไม่สามารถกรองสิ่งรบกวนพวกนี้ได้ และนั่นทำให้พวกเขาไม่สามารถจดจ่อ อยู่กับงานใดงานหนึ่งได้นาน แต่จะเกิดอะไรขึ้น ถ้าเราให้เขา เล่นเกมคอมพิวเตอร์แบบพิเศษ เพื่อให้สมองของเขาเชื่อมต่อกับคอมพิวเตอร์ และฝึกให้สมองของเขา ตัดสิ่งรบกวนอื่น ๆ ออกไป
ซึ่งคนที่เป็นสมาธิสั้นเป็นแค่ตัวอย่างหนึ่ง เรายังสามารถปรับใช้ส่วนแสดงผล การรับรู้ของสมองผ่านคอมพิวเตอร์นี้ กับการรับรู้ในแบบอื่น ๆ ได้อีก เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา คุณตาของผมมีอาการหลอดเลือดในสมองแตก และสูญเสียความสามารถในการพูด เขาเข้าใจทุกอย่างที่คนอื่นพูด แต่ไม่สามารถตอบกลับได้ จะเขียนออกมาก็ไม่ได้เพราะท่านไม่รู้หนังสือ ท่านจึงจากไปอย่างเงียบ ๆ ผมจำได้ว่าตอนนั้นผมคิดว่า แล้วถ้ามีคอมพิวเตอร์ ที่สามารถพูดแทนท่านได้ล่ะ ตอนนี้ ซึ่งผมใช้เวลาหลายปีในวงการนี้ ผมเริ่มเห็นความเป็นไปได้แล้วครับ ลองจินตการว่าถ้าเราจับรูปแบบของคลื่นสมอง เวลาที่เราคิดเป็นภาพ หรือแม้กระทั่งเป็นตัวหนังสืออย่างเช่น คิดถึงตัว ก ได้รูปแบบคลื่นแบบหนึ่ง ตัว ข เป็นอีกแบบหนึ่ง ไปเรื่อย ๆ ซักวันหนึ่ง คอมพิวเตอร์จะสามารถ สื่อสารแทนคนที่พูดไม่ได้ได้หรือไม่ หรือถ้าคอมพิวเตอร์ จะช่วยให้เราเข้าใจ ความคิดของคนที่อยู่ในภาวะโคม่าล่ะ เรายังเดินไปไม่ถึงจุดนั้นครับ แต่ขอให้จับตาดูให้ดีครับ เราจะไปถึงจุดนั้นได้ในอีกไม่นาน
(เสียงปรบมือ)