เซลล์สมองผู้ใหญ่สามารถสร้างใหม่ได้ . แค่ทำตามวิธีต่อไปนี้ ...
00:13
ผู้ใหญ่อย่างเราสามารถ สร้างเซลล์ประสาทใหม่ ๆ ได้หรือไม่ ยังมีความสับสนหลายอย่างเกี่ยวกับคำถามนี้เนื่องจากมันเป็นงานวิจัยสาขาใหม่ ยกตัวอย่างเช่น ในขณะที่ฉันกำลังคุยกับ โรเบิร์ต ผู้เป็นเพื่อนร่วมงานของฉัน และเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมะเร็ง เขาบอกฉันว่า "ซานดรีน มันน่าแปลกใจมาก คนไข้บางคนของผม แม้ว่าพวกเขา จะรู้ตัวว่าหายขาดจากโรคมะเร็งแล้ว แต่ก็ยังมีภาวะซึมเศร้าอยู่" ฉันตอบเขาไปว่า "ในมุมมองของฉัน มันก็ฟังดูมีเหตุผลนะ ยาที่คุณให้คนไข้ไป ได้ไปหยุดยั้ง เซลล์มะเร็งไม่ให้ขยายตัว นั้นยังไปยับยั้งเซลล์ประสาทใหม่ ๆ ที่เพิ่งเกิดขึ้นในสมองพวกเขาด้วย" และโรเบิร์ตก็มองเหมือนฉันเสียสติ และพูดว่า "แต่ซานดรีน คนไข้พวกนี้เป็นผู้ใหญ่แล้วนะ และในผู้ใหญ่ก็ไม่สร้างเซลล์ประสาทใหม่นะ" และฉันก็ให้คำตอบซึ่งสร้างความประหลาดใจแก่เขา "จริง ๆ แล้วพวกเราสร้างเซลล์ประสาทใหม่นะ" และปรากฏการณ์นี้ เราเรียกมันว่า "กระบวนการเกิดใหม่ของเซลล์ประสาท"
โรเบิร์ตไม่ใช่นักประสาทวิทยา และตอนที่เขาเข้าเรียนแพทย์ เขาไม่ได้เรียนรู้สิ่งที่เราค้นพบในตอนนี้ ว่าสมองของผู้ใหญ่สามารถสร้างเซลล์ประสาทใหม่ได้ ด้วยความที่โรเบิร์ตเป็นหมอที่ดี เขาจึงอยากมาที่ห้องแล็ปของฉันเพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ให้มากขึ้น ฉันจึงพาเขามาเยี่ยมชม ดูส่วนที่น่าตื่นเต้นที่สุดของสมอง เมื่อพูดถึงเรื่องการเกิดใหม่ของเซลล์ประสาท และนี่คือส่วนฮิปโปแคมปัส (hippocampus) ซึ่งก็คือส่วนสีเทาที่อยู่กลางสมอง เรารู้จักกันดีมาระยะหนึ่งแล้ว ว่ามันสำคัญต่อการเรียนรู้ ความจำ และอารมณ์ อย่างไรก็ตาม สิ่งที่เราค้นพบเมื่อไม่นานมานี้ ว่ามันคือสมองส่วนที่พิเศษที่สุด ที่ซึ่งเซลล์ประสาทใหม่ๆ จะถูกสร้างขึ้น และถ้าเราผ่าเข้าไปยังฮิปโปแคมปัส แล้วขยายภาพขึ้น สิ่งที่คุณกำลังเห็นอยู่ เป็นสีฟ้า ๆ นี้ คือเซลล์ประสาทใหม่ ในสมองของหนูที่โตเต็มวัย และสำหรับสมองของมุษย์นั้น -- เพื่อนร่วมงานของฉัน โจนัส ไฟรเซน ( Jonas Frisén) จากสถาบันคาโรลินสกา (Karolinaska Institute) ได้ประเมินว่าเราสร้างเซลล์ประสาทใหม่ ๆ 700 เซลล์ต่อวัน ในสมองส่วนฮิปโปแคมปัส คุณอาจคิดว่านี่มันไม่เยอะ เมื่อเปรียบเทียบกับเซลล์ประสาท นับพันล้านที่เรามี แต่เมื่อเรามีอายุถึง 50 ปี เราจะทดแทนเซลล์ประสาทในสมองส่วนนี้ ที่เรามีติดตัวมาในตอนเกิด ด้วยเซลล์ประสาทที่สร้างขึ้นใหม่ ในตอนที่เราเป็นผู้ใหญ่แล้ว
แล้วทำไมเซลล์ประสาทใหม่นี้จึงมีความสำคัญ และมันมีหน้าที่อะไร อย่างแรก เรารู้ว่ามันมีความสำคัญต่อ การเรียนรู้และความจำ เราทำการทดลองในห้องแล็ป และพบว่าถ้าเราปิดกั้นกระบวนการ สร้างเซลล์ประสาทใหม่ในฮิปโปแคมปัสของสมองที่โตเต็มวัยแล้ว เราจะสามารถปิดกั้นความสามารถ ทางความจำบางอย่างได้ เรื่องนี้เป็นเรื่องจริงที่เพิ่งค้นพบ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กับความจำในเรื่องทิศทางและสถานที่ อย่างเช่นเมื่อคุณเดินทางในเมือง
เรายังคงต้องเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง และเซลล์ประสาทไม่เพียงมีความสำคัญต่อ ความสามารถด้านความจำ แต่ยังสำคัญกับคุณภาพของความจำด้วย และมันยังช่วยเพิ่มมิติด้านเวลา ให้กับความทรงจำอีกด้วย และมันจะช่วยแยกความทรงจำที่คล้ายคลึงกัน เช่น คุณจะหารถจักรยาน ที่คุณจอดที่สถานีรถไฟทุก ๆ วัน ณ บริเวณเดิม ๆ แต่เปลี่ยนสถานที่ไปเล็กน้อย ได้อย่างไร
และที่โรเบิร์ตสนใจเป็นอย่างยิ่ง ก็คืองานวิจัยของเราในเรื่องกระบวนการเกิดใหม่ ของเซลล์ประสาทและภาวะซึมเศร้า ในแบบจำลองภาวะซึมเศร้าสำหรับสัตว์ เราพบว่าพวกมันมีอัตราการสร้าง เซลล์ประสาทใหม่ ที่ค่อนข้างต่ำ และเมื่อเราให้ยาต้านภาวะซึมเศร้า เราจะเพิ่มอัตราการผลิตเซลล์ประสาทใหม่พวกนี้ และสามารถลดอาการของภาวะซึมเศร้า นี่แสดงให้เห็นความเชื่อมโยงอย่างชัดเจน ระหว่างการสร้างเซลล์ประสาท และภาวะซึมเศร้า และนอกจากนั้น ถ้าคุณยับยั้ง กระบวนการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ คุณก็จะยับยั้งประสิทธิภาพ ของยาต้านภาวะซึมเศร้า ถึงตอนนั้น โรเบิร์ตจึงได้เข้าใจ ว่ามีโอกาสสูงมากที่คนไข้ของเขา ป่วยเป็นโรคภาวะซึมเศร้าแม้ว่าจะหายขาดจากโรคมะเร็งแล้ว เพราะยารักษามะเร็งไปหยุดยั้ง กระบวนการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ และมันก็ต้องใช้เวลาเพื่อสร้างเซลล์ประสาทใหม่ ๆ เพื่อให้กลับมาอยู่ในระดับปกติ
นี่คือหนึ่งในการศึกษาแรก ๆ ที่ศึกษาโดยหนึ่งในที่ปรึกษาของฉัน รัสตี เกจ (Resty Gage) จากสถาบันซัลค์ (Salk Institute) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าสภาพแวดล้อม ส่งผลกระทบต่อ อัตราการผลิตเซลล์ประสาทใหม่ และนี่คุณจะเห็นถึงส่วนหนึ่งของ ฮิปโปแคมปัสในหนู ซึ่งไม่มีล้อวิ่งออกกำลังในกรงของมัน จุดเล็กดำ ๆ นั่น คือ สิ่งที่กำลังจะเติบโตไปเป็นเซลล์ประสาท และทีนี้ คุณจะเห็นฮิปโปแคมปัสของหนู ที่มีล้อวิ่งออกกำลังอยู่ในกรงของมัน คุณจะเห็นการเพิ่มขนาดใหญ่ ของจุดดำ ๆ ซึ่งบ่งชี้ถึงเซลล์ประสาทใหม่
ดังนั้นการออกกำลังส่งผลต่อ การสร้างเซลล์ประสาทใหม่ แต่นั่นไม่ใช่ทั้งหมด สิ่งที่คุณกินก็ส่งผลกระทบ ต่อการผลิตเซลล์ประสาทในฮิปโปแคมปัสด้วยเช่นกัน ตรงนี้เรามีตัวอย่างอาหาร สารอาหารที่เราพบว่ามีประสิทธิภาพและฉันจะยกตัวอย่างให้คุณฟังสัก 2-3 อย่าง การลดแคลลอรีในอาหารลง 20%-30% จะช่วยเพิ่มการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ การอดอาหารเป็นช่วงๆ -- การเว้นระยะเวลาระหว่างมื้ออาหาร -- จะเพิ่มการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ การกินอาหารใน กลุ่มฟลาโวนอยด์ ซึ่งมีอยู่ในช็อกโกแลตดำ และบลูเบอรรี่ จะช่วยเพิ่มการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ กรดไขมันโอเมกา-3 ซึ่งมีอยู่ในปลาที่ไขมันสูง เช่น แซลมอน จะช่วยเพิ่มการผลิตเซลล์ประสาทใหม่พวกนี้ ในทางตรงกันข้าม อาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูง จะส่งผลเสียต่อการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ เอทานอล -- การรับประทานเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จะลดการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ แต่มันก็ไม่ได้เลวร้ายไปเสียหมด เรสเวอราทรอล (resveratrol) ซึ่งมีอยู่ในไวน์แดง ก็มีผลต่อการเพิ่มอัตรา การรอดชีวิตของเซลล์ประสาทใหม่ ดังนั้น หากครั้งต่อไปที่คุณไปงานเลี้ยงอาหารค่ำ คุณอาจจะเลือกเครื่องดื่มที่เป็นกลาง ต่อการสร้างเซลล์ประสาทนี้
ดังนั้น ข้อมูลทั้งหมดนี้ ซึ่งเราต้องดูให้ถึงระดับเซลล์ ได้มาจากการทดลองในสัตว์ แต่เราก็เอาอาหารเหล่านี้มาทดลองกับมนุษย์เช่นกัน และเราก็พบว่าอาหารเหล่านี้ ส่งผลด้านความทรงจำและอารมณ์ ในทิศทางเดียวกับที่มันส่งผลต่อ การสร้างเซลล์ประสาทใหม่ ตัวอย่างเช่น การลดแคลอรีในอาหาร จะช่วยเพิ่มความสามารถในการจดจำ ในขณะที่ อาหารที่มีไขมันสูงจะทำให้ ภาวะซึมเศร้าแย่ลง ในทางตรงกันข้าม กรดไขมันโอเมกา-3 ซึ่งช่วยเพิ่มการสร้างเซลล์ประสาท ก็ช่วยลดภาวะซึมเศร้าด้วยเช่นกัน ดังนั้น เราจึงคิดว่าผลของอาหาร ที่มีต่อสุขภาพจิต ความจำ และอารมณ์นั้น ทำงานผ่านตัวกลาง ซึ่งก็คือการผลิต เซลล์ประสาทใหม่ในฮิปโปแคมปัสนั่นเองและไม่เพียงแต่สิ่งที่คุณกินเท่านั้น ยังมีเรื่องของการสัมผัสอาหาร เวลาที่คุณกิน และปริมาณที่คุณกินอีกด้วย
ในฝั่งของพวกเรา นักประสาทวิทยา ที่สนใจในเรื่องการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ เราต้องทำความเข้าใจให้มากขึ้น เกี่ยวกับการทำงานของเซลล์ประสาทเหล่านี้ และทำอย่างไรเพื่อจะควบคุมอัตรา การผลิตและอัตรารอดชีวิตของพวกมัน และเรายังต้องหาหนทางที่จะปกป้อง การสร้างเซลล์ประสาทใหม่ในคนไข้ของโรเบิร์ต และในส่วนของคุณ ฉันจะปล่อยให้คุณดูแลกระบวนการสร้าง เซลล์ประสาทใหม่ด้วยตัวคุณเอง
(เสียงปรบมือ)